Sportverenigingen in Fryslân hebben te maken met de nodige uitdagingen, zoals vergrijzing en krimp. Welke invloed hebben deze uitdagingen op de organisatiekracht van de sportverenigingen? En hoe zien zij de toekomst? Dit onderzoek voorziet gemeenten, sportverenigingen en andere organisaties van informatie, waardoor het mogelijk wordt betere keuzes te maken voor verenigingen nu en in de toekomst. Begin 2016 én eind 2017 is er door het Mulier Instituut, Sport Fryslân en het Fries Sociaal Planbureau (FSP) een vragenlijst uitgezet onder alle Friese sportverenigingen. De resultaten van beide metingen zijn samengevoegd, waardoor in totaal 405 Friese verenigingen de vragenlijst hebben ingevuld. Hieronder is het mogelijk de resultaten per gemeente of per grootte van vereniging te bekijken. De standaard instelling is het totaal van de verenigingen in Fryslân. Het is niet mogelijk om tegelijkertijd een gemeente en de grootte van een vereniging aan te klikken, omdat de resultaten dan niet meer betrouwbaar zijn. Door afronding komt het totaal van de percentages niet altijd op 100% uit.

Van de Friese sportverenigingen heeft 64% voldoende organisatiekracht. Dit betekent dat zij een relatief stabiel ledenaantal hebben en dat het kader (arbitrair, bestuurlijk en sporttechnisch), de accommodatie, de financiën en het beleid voor veel verenigingen niet tot directe zorgen over het voortbestaan van de vereniging leiden. Organisatiekracht is de mate waarin een sportvereniging in staat is haar sportaanbod te organiseren voor haar (potentiële) leden en wordt gemeten door een index, bestaande uit vijf criteria: leden, kader, accommodatie, beleid en financiën. De totaalscore van deze criteria bepaalt de organisatiekracht van een vereniging. Grote verenigingen hebben gemiddeld meer organisatiekracht dan kleine verenigingen.

Negen van de tien Friese sportverenigingen ervaart één of meer knelpunt(en). Veel verenigingen hebben moeite met het werven en behouden van leden. Daarnaast zien veel verenigingen de beschikbaarheid, geschiktheid en behoud van het kader (arbitrair, bestuurlijk en sporttechnisch) als probleem. Grote verenigingen kampen met andere problemen dan kleine verenigingen. Bij (middel)grote verenigingen is de beschikbaarheid, geschiktheid en behoud van het kader het grootste probleem. Kleine verenigingen hebben meer moeite met het werven en behouden van leden.

De meeste Friese accommodaties zijn in goede staat en kunnen nog jaren vooruit. Bijna de helft (47%) van de sportverenigingen in Fryslân beschikt over een eigen accommodatie of deelt deze met één of meerdere verenigingen. Dit houdt in dat zij verantwoordelijk zijn voor het dagelijkse beheer en onderhoud van de accommodatie.

Bij een derde van de Friese sportverenigingen vormt de ontwikkeling van het ledental op korte of langere termijn een bedreiging voor de toekomst van de vereniging. Het hebben van voldoende leden is belangrijk voor het bestaansrecht van een vereniging. Het aandeel Nederlanders van 6 jaar en ouder dat lid is van een sportvereniging was in 2014 31%. Dit aandeel is in de afgelopen 20 jaar constant gebleven (SCP, 2015). De verwachting is echter dat er in 2030 minder Nederlanders lid zijn van een sportvereniging (Sport Toekomstverkenning, 2017). De reden hiervoor is dat steeds meer mensen in een zelfgeorganiseerde groep of individueel willen sporten. Daarnaast heeft Fryslân te maken met krimp en vergrijzing (FSP 2016, FSP 2017). Dat kan nu en in de toekomst invloed hebben op het ledental van sportverenigingen.

Driekwart van de Friese sportverenigingen is op zoek naar vrijwilligers. Zonder vrijwilligers kan een vereniging niet blijven bestaan. Zij besturen de sportvereniging, verzorgen het sportaanbod en zorgen onder andere voor het beheer en onderhoud van de accommodatie. Voor de toekomstbestendigheid is het belangrijk dat verenigingen kunnen rekenen op langdurige loyaliteit van hun leden en vrijwilligers (SCP, 2015). Een ontwikkeling binnen het vrijwilligerswerk is dat mensen wel iets willen doen voor een vereniging, maar het liefst tijdelijk. Mensen willen niet teveel gebonden zijn en het moet passen in hun agenda. Voor verenigingen is het daarom een uitdaging om het vrijwilligerswerk goed aan te laten sluiten bij de interesses en mogelijkheden van hun huidige en toekomstige vrijwilligers (FSP, 2016).